Kader Abdolah, Perzië en Isfahan

Kader Abdollah heeft met 'De Koning' een boek geschreven dat velen kan bekoren, niet enkel diegenen die geïnteresseerd zijn in de Iraanse geschiedenis. Het boek vertelt over de opkomst van Westerse ideeën en uitvindingen, zoals elektriciteit, treinen en democratie, in het 19de eeuwse Perzië.

Dat Perzië was toen nog maar een schim van het grote wereldrijk dat het meer dan 2000 jaar eerder was geweest. Onder de koningen Darius en Cyrius was het Perzische reis uitgegroeid tot een wereldrijk, dat zich uitstrekte van Griekenland tot India. Vandaag kun je nog de resten van dat wereldrijk zien, onder meer in de ruïnes van Persepolis.

In de 16de eeuw kreeg Perzië een deel van zijn oude luister terug, toen de oude stad Aspadana werd heropgebouwd. Aspadana werd bekend onder de naam Ispahan.

Isfahan of Esfahan (Perzisch: اصفهان) is een stad in Iran met 2,54 miljoen inwoners en is daarmee de derde stad van het land. De stad ligt ongeveer 340 km ten zuiden van Teheran. Het is de hoofdstad van de gelijknamige provincie, Isfahan. De stad ligt in een oase op het Hoogland van Iran, aan de noordoever van de rivier de Zayandeh Rud.
Onder de Safaviden werd Isfahan in 1598 echter opnieuw de hoofdstad van Perzië. De stad kwam tot bloei onder sjah Abbas I de Grote. In deze periode werden de belangrijkste bouwwerken gebouwd, zoals het plein Meidan Emam. De bevolking van de stad was toen ongeveer 1 miljoen inwoners. Abbas I verplaatste veel groepen handelaars naar zijn nieuwe hoofdstad, waaronder ook veel Armeniërs en Joden die vrijelijk hun godsdienst mochten belijden. De Perzen noemden het toen zelf 'Nesf-e-Jahan', 'de halve wereld', waarmee ze bedoelden dat als je het gezien had, je de halve wereld gezien had. De Nederlandse VOC had van 1623 tot 1638 een handelspost in Isfahan.

Deze bloeiperiode duurde totdat de Afghanen de stad in 1722 veroverden en de stad grotendeels verwoesten. Shiraz werd hierop de hoofdstad van Perzië.

Het meest bekend in Isfahan is het "Imam Plein". Het is één van de grootste pleinen ter wereld. Aan dit plein liggen twee beroemde moskeeën: de Masjid-i-Sjah, die met kleurrijke tegels bekleed is, en de Masjid-i-Sjeik-Lutfullah, een moskee met een beroemde blauwe koepel. Ook ligt aan dit plein het Ali Qapupaleis.
Andere beroemde bouwwerken in Isfahan zijn:
- de Sjah Hoessein Madrassa, een madrassa of islamitische school die in 1710 voor derwishen gebouwd is
-Chehel Sotoun, een paleis gebouwd in dezelfde stijl als het paleis Ali Qapu
-de bewegende torens, een mausoleum met twee bewegende minaretten
-de Jamemoskee, een moskee gebouwd gedurende vijf eeuwen, die daardoor een prachtig overzicht geeft van de islamitische bouwkunst.
-de verschillende bruggen over de rivier de Zaindeh, waar een groot deel van het sociale leven in Isfahan zich afspeelt
-een oude vuurtempel van het Zoroastrisme.
-de Bazaar van Isfahan

Daarnaast is ook de Armeense wijk Nieuw-Julfa bekend. Sjah Abbas I verplaatste zo'n 3000 Armeniërs naar Isfahan om de handel te bevorderen. Zij waren vrij om hun religie te belijden en bouwden onder andere de Vank, een Armeense kathedraal. De kerk is van binnen volledig beschilderd met christelijke kunst in de stijl van de Renaissance.

Door UNESCO werd het plein Meidan Emam en de omliggende gebouwen tot Werelderfgoed verklaard in 1979

De stad Isfahan heeft een aantal schrijvers/dichters in hun werken geïnspireerd. De naam van deze stad ("Ispahaan") komt voor in 'De tuinman en de dood' het bekende gedicht van Pieter Nicolaas van Eyck. Tevens schreef Tommy Wieringa een boek met reisverslagen, getiteld "Ik was nooit in Isfahaan", en Cees Nooteboom schreef "Een avond in Isfahan" waarin hij vertelt over zijn reizen door (onder meer) Iran en Isfahan. Tenslotte is er de historische roman 'Dochter van Isfahan' van Anita Amirrezvani.